رهیافتی زبان– جامعه‌شناختی بر آیات قرآنی لسان (زبان)

این نوشتار، تاملی زبان- جامعه­شناختی در آیات قرآنی، با موضوعیت زبان (لسان) است. بدین منظور در رویکردی واژه­شناختی، آیات حاوی واژه "­لسان­" (زبان)، استخراج و ٢٤ آیه با متد مقوله­بندی پسین، طبقه­بندی موضوعی گردید. درمیانه مجموعه سیزده­گانه مقولات حاصل از مقوله­بندی پسین (سطح اول)، برای­طبقات موضوعی "زبان (زبان­عربی)­، تنزیل قرآن و رسالت رسولان­"، فراوانی درخور توجهی مشاهده شد. این یافته در کنار بخشی از تبیین­های زبانی در قرآن (تبیین خلقت انسان، هبوط و ...)­؛ راهنمونی بر فرضیه "محوریت زبان در قرآن" گشت. این مطالعه در سپهر مفروضه فوق، ضمن پرداختن به مجموعه پرسش­های مطالعاتی معرفی شده در متن؛ براساس پرسش بنیادی زیر پیش رفت: آیا تنزیل قرآن به زبان عربی (و تاکید بر این ویژگی) به معنی مطابقت قرآن با ساخت فرهنگی، زبانی (سبکی­، لغوی­/­ گرامری) عربی؛ تایید، بازتولید آن و استیلابخشی عربی بر عجم است؟ باتوجه به سیاق مباحث، در رویکردی تطبیقی، دیدگاه زبان­شناختی قرآن با انگاره زبان­شناختی پست­- ­مدرن نیز؛ به طور تطبیقی به اختصار بررسی شد. نتیجه حاصل، طرحی ناتمام از فلسفه قرآنی زبان است؛ که در فازهای مطالعاتی دیگر، با افزودن بر دامنه کاوش­ها و استخراج واژه­های قرآنی مترادف و مرتبط با " لسان " و ابداع خوشه­ایی از مفاهیم و مقولات دیگر، می­تواند روی در کمالی بیش از این نهد.